Crear Pontes. Encontros sobre residencias artísticas.
- Diego Parajó Naveira
- 15 nov
- 4 Min. de lectura
Por que necesitamos falar de residencias artísticas hoxe?
As xornadas Crear Pontes son un espazo de encontro e reflexión entre profesionais da creación, da xestión cultural e da investigación, centrado na análise das residencias artísticas como motores de innovación, colaboración e transformación cultural e social.
INSCRÍBETE
PONTEVEDRA. 27 DE NOVEMBRO. Formulario.
PONTEAREAS. 12 DE DECEMBRO. Formulario.
Nun momento no que as prácticas culturais se reinventan continuamente e os territorios buscan novos modelos de innovación social, as residencias artísticas convertéronse nunha das ferramentas máis sólidas para activar creatividade, diálogo e futuro.
En Galicia, o seu desenvolvemento foi desigual pero crecente, e territorios como Ponteareas están a dar pasos firmes para consolidar un modelo propio, situado e transformador.
As xornadas Crear Pontes nacen precisamente da necesidade de abrir un espazo de encontro profesional para pensar colectivamente como deseñamos, sostemos e conectamos as residencias artísticas no noso contexto.
Trátase dun foro pensado para profesionais da creación, da xestión cultural, da investigación e das administracións públicas que queren avanzar cara a modelos máis sólidos, cooperativos e innovadores.
Por que estas xornadas?
As razóns son claras e responden a tres movementos de fondo:
1. A expansión das residencias como sistema de apoio á creación
Tal e como sinalan múltiples estudos internacionais, as residencias non son só espazos de produción: son dispositivos de investigación, encontro, profesionalización e vinculación co territorio.
A súa diversidade é enorme —interdisciplinares, temáticas, rurais, urbanas, comunitarias, nómades— e require criterios robustos para deseñar modelos adaptados á realidade galega.
2. A necesidade de fortalecer redes e evitar illamentos
Moitas iniciativas nadas nos últimos anos comparten desafíos: continuidade, financiamento, gobernanza, mediación, relación co territorio ou visibilidade.
A creación de redes profesionais non é un luxo, senón unha condición para garantir sustentabilidade e impacto. Crear Pontes procura facer realidade ese diálogo.
3. O impulso do proxecto ArtisTea en Ponteareas
O Concello de Ponteareas vén de impulsar un espazo de residencia artística cunha vontade clara de ser modelo público-comunitario, interdisciplinar e enraizado no territorio.
As xornadas forman parte do proceso estratéxico de consolidación: abrir a conversa, escoitar o sector, compartir aprendizaxes e incorporar miradas externas que acompañen a definición do modelo.
Por que estes temas?
O programa das xornadas estrutúrase arredor dos grandes focos detectados no Informe de Modelos de Referencia, no Plan de Acción e na Proposta de Programación 2025–2026 do plan eatratéxico realizado por XENEME para a residencia Artistea do Concello de Ponteareas.
Cada bloque responde a desafíos reais e recorrentes no ecosistema galego e internacional:
► 1. Modelos e tipoloxías de residencias
Expóñense clasificacións comparadas —finalidades, duracións, enfoques disciplinares, gobernanza— para ofrecer unha linguaxe común.
Un paso imprescindible para debuxar un modelo propio e evitar improvisacións.
► 2. Gobernanza, xestión e sustentabilidade
Nun sector onde conviven xestión institucional, modelos mixtos, estruturas asociativas e formatos independentes, é fundamental analizar vantaxes, riscos e requisitos de cada opción.
As xornadas abordan ferramentas para evitar a precarización, garantir continuidade e planificar a medio prazo.
► 3. Relación co territorio e cos públicos
Tomando como referencia o marco de Jaume Colomer e o modelo DARC, preséntanse estratexias para implicar comunidade, construír públicos, activar participación e traballar con parroquias, centros educativos e tecido social. Porque sen territorio non hai residencia.
► 4. Profesionalización e acompañamento artístico
Debátese como deseñar programas de mentoría, acompañamento técnico, procesos curatoriais, seguimento e avaliación.
Unha residencia é máis que un espazo: é un ecosistema de coidado e aprendizaxe.
► 5. Redes, mobilidade e internacionalización
Desde ResArtis ata as redes galegas e estatais, as residencias operan nun contexto global onde a circulación de artistas, ideas e metodoloxías é clave.
Este bloque analiza boas prácticas e oportunidades reais para conectar Ponteareas co exterior.
Como se estruturan as xornadas?
A estrutura deseñouse para combinar pensamento, práctica e diálogo profesional:
Conferencias marco
Ofrecen unha visión panorámica: tendencias internacionais, modelos de residencias e claves para deseñar proxectos sostibles.
Mesas de diálogo
Reúnen profesionais de distintas traxectorias: artistas, xestoras, investigadoras, responsables institucionais ou iniciativas independentes. O obxectivo é contrapoñer experiencias e identificar desafíos compartidos.
Dinámicas participativas
A través de dinámicas guiadas, trabállanse preguntas estruturantes sobre gobernanza, públicos, acompañamento, financiamento e impacto. Non se trata só de escoitar, senón de construír visión común.
Visita e sesión en Ponteareas
A segunda xornada, desenvolvida no propio espazo de ArtisTea, permite coñecer o lugar, activar a conversa in situ e incorporar directamente a realidade local ao diálogo profesional.
Por que deberías asistir?
Porque estas xornadas non son un congreso máis: son unha oportunidade única para:
comprender onde estamos e cara onde vai o ecosistema das residencias artísticas en Galicia;
coñecer modelos e metodoloxías que melloran a calidade dos proxectos;
participar nunha comunidade profesional que está a medrar e que precisa puntos de encontro;
contribuír ao deseño dun proxecto público pioneiro en Ponteareas, cunha perspectiva aberta, interdisciplinar e comunitaria;
tecer redes que poden derivar en alianzas, coprogramacións, residencias compartidas e novos camiños profesionais.
Crear Pontes é, en última instancia, un convite a pensar xuntas como queremos desenvolver a creación contemporánea desde Galicia: con rigor, con sensibilidade, con cooperación e con visión de futuro.
